Nowe propozycje UE dot. opakowań i ich odpadów (gospodarka cyrkularna)

Nowe propozycje prawne dot. opakowań oraz biopochodnych tworzyw sztucznych mają na celu zapobieganie powstawaniu odpadów opakowaniowych, wspieranie ponownego użycia i ponownego napełniania oraz spowodowanie, aby wszystkie opakowania nadawały się do recyklingu do 2030 r. Stanowią one kluczowe elementy planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym w ramach Europejskiego Zielonego Ładu.

Jest to drugi pakiet KE dot. gospodarki o obiegu zamkniętym. W marcu KE opublikowała rozporządzenie w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów, strategię UE na rzecz zrównoważonych wyrobów włókienniczych w obiegu zamkniętym oraz zaproponowano nowe środki mające na celu wzmocnienie pozycji konsumentów i umożliwienie im odgrywania pełniejszej roli w transformacji ekologicznej.

Kilka informacji dot. odpadów opakowaniowych:

• Średnio każdy Europejczyk wytwarza prawie 180 kg odpadów opakowaniowych rocznie.
• 40% tworzyw sztucznych i 50% papieru wykorzystywanych w UE jest przeznaczone na opakowania.
• Bez podejmowania dodatkowych działań ilości odpadów opakowaniowych w UE wzrosłoby o 19% do 2030 r., a w przypadku odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych nawet o 46%.

Proponowana zmiana przepisów UE dotyczących opakowań i odpadów opakowaniowych ma trzy główne cele:

• zapobieganie produkcji odpadów opakowaniowych: zmniejszenie ich ilości, ograniczenie zbędnych opakowań oraz promowanie rozwiązań w zakresie opakowań wielokrotnego użytku i wielokrotnego napełniania.
• podwyższenie jakości recyklingu dzięki czemu do 2030 r. wszystkie opakowania znajdujące się na rynku UE będą nadawać się do recyklingu w opłacalny ekonomicznie sposób.
• zmniejszenie zapotrzebowania na pierwotne zasoby naturalne i stworzenie dobrze funkcjonującego rynku surowców wtórnych poprzez zwiększenie wykorzystania tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu w opakowaniach, nakładając obowiązkowe cele.

Główne propozycje osiągniecia tych celów:

• przedsiębiorstwa będą musiały oferować konsumentom pewien odsetek swoich produktów w opakowaniach wielokrotnego użytku lub wielokrotnego napełniania.
• niektóre formy opakowań będą zakazane aby rozwiązać problem zbędnych opakowań, np. opakowania jednorazowego użytku stosowane do podawania żywności i napojów spożywanych w restauracjach, opakowania jednorazowego użytku do pakowania owoców i warzyw, miniaturowe butelki szamponu i inne miniaturowe opakowania w hotelach.
• umożliwienie pełnego recyklingu opakowań do 2030 r. poprzez m.in. ustalenie kryteriów projektowania opakowań; stworzenie obowiązkowych systemów zwrotu kaucji dla butelek plastikowych i puszek aluminiowych.
• wprowadzenie obowiązkowych wskaźników zawartości materiałów z recyklingu, które producenci muszą włączyć do nowych opakowań z tworzyw sztucznych.
• standaryzacja etykiet dot. recyklingu, aby było jasne z czego wykonane jest opakowanie i do jakiego strumienia odpadów należy je wyrzucić. Pojemniki do zbierania odpadów będą opatrzone takimi samymi etykietami i takie same symbole będą używane w całej UE.

Stale rośnie wykorzystanie i produkcja biopochodnych, ulegających biodegradacji i kompostowalnych tworzyw sztucznych. Można je znaleźć na przykład w opakowaniach, towarach konsumpcyjnych i tekstyliach, a także w innych sektorach. Ponieważ są nazywane „bio”, konsumenci odnoszą wrażenie, że są korzystne dla środowiska. Jednak wiele warunków musi być spełnionych, aby te tworzywa sztuczne miały pozytywny wpływ na środowisko, zamiast pogłębiać zanieczyszczenie. Zaproponowane ramy prawne mają wyjaśnić, w jaki sposób te tworzywa sztuczne mogą stanowić część zrównoważonej przyszłości.

Biomasa wykorzystywana do produkcji tworzyw sztucznych pochodzenia biologicznego musi być pozyskiwana w sposób zrównoważony. Ponadto, aby walczyć z pseudoekologicznym marketingiem i unikać wprowadzania konsumentów w błąd, producenci będą musieli unikać ogólnych stwierdzeń dotyczących produktów z tworzyw sztucznych, takich jak „bioplastiki” i „biopochodne”. Informując o zawartości biopochodnej, producenci powinni odnieść się do dokładnego i mierzalnego udziału biopochodnych tworzyw sztucznych w produkcie.

Należy również ostrożnie podchodzić do tworzyw biodegradowalnych. W żadnym wypadku nie powinny stanowić zezwolenia na zaśmiecanie, ponadto muszą być opatrzone etykietą wskazującą ile czasu zajmie ich biodegradacja, w jakich okolicznościach i w jakim środowisku.

Tworzywa sztuczne nadające się do kompostowania przemysłowego powinny być stosowane wyłącznie wtedy, gdy przynoszą korzyści dla środowiska oraz gdy istnieje odpowiedni system zbierania i przetwarzania bioodpadów. Takie opakowania będą dozwolone jedynie w przypadku torebek do herbaty, kapsułek i saszetek z kawą, naklejek na owoce i warzywa oraz bardzo lekkich toreb plastikowych. Na tych produktach będzie musiała być informacja, że są one certyfikowane do kompostowania przemysłowego zgodnie z normami UE.

Powyższe wnioski są jedynie propozycjami prawnymi. Zostaną rozpatrzone przez Parlament Europejski i Radę w ramach zwykłej procedury ustawodawczej.