"Integracja imigrantów - wymiana dobrych praktyk i nowe możliwości dla samorządów"

W ubiegłym tygodniu w Brukseli miała miejsce wizyta studyjna przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego oraz jednostek samorządu terytorialnego z regionu pn. „Integracja imigrantów – wymiana dobrych praktyk oraz nowe możliwości dla samorządów”.

Celem wizyty, zorganizowanej w dniach 26-28 czerwca na wniosek Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gdańsku, było zapoznanie uczestników z projektami integracyjnymi realizowanymi z powodzeniem od lat w Europie Zachodniej, nawiązanie kontaktów z partnerami aktywnymi w obszarze integracji oraz poszerzenie wiedzy na temat bieżących i przyszłych mechanizmów współfinansowania działań z zakres integracji imigrantów przez Komisję Europejską.

Pierwszego dnia wizyty uczestnicy spotkali się z pracownikami Szkoły Europejskiej w Brukseli – Agnieszką Niźnikiewicz-Przetacznik oraz Gracjaną Woźniak. Podczas dwugodzinnego spotkania prelegentki przybliżyły uczestnikom rolę i funkcjonowanie szkoły. Przedstawiły m.in. system przyporządkowywania podopiecznych do klas, który zakłada umieszczanie dzieci w grupach, w których mówi się w języku wiodącym dla dziecka, a wszytsko to po to, by nie stwarzać dziecku dodatkowych barier rozwojowych w pierwszych latach edukacji. Prelegentki wymieniły także najczęstsze trudności, z jakimi borykają się dzieci w wielojęzykowej szkole. Warto zauważyć, że często ignorowany problem niedosłuchu u dzieci może – w warunkach wielojęzyczności – stanowić duże zagrożenie dla ich rozwoju. Mamy wówczas do czynienia ze zjawiskiem piętrzenia barier, a te trzeba niezwłocznie identyfikować i niwelować, przede wszystkim przy wsparciu laryngologa.

Tego dnia grupa spotkała się również z Carlosem Mascarellem Vilarem oraz Alice Pittini. Carlos Vilar, specjalista ds. wyzwań migracyjnych z Rady Gmin i Regionów Europy (CEMR), przybliżył rolę i funkcjonowanie CEMR oraz podzielił się z uczestnikami swoimi doświadczeniami ze współpracy z regionami Europy, w których tworzono regionalne strategie integracji imigrantów, a które obecnie realizuje się z powodzeniem. Z kolei Alice Pittini, reprezentująca Stowarzyszenie Housing Europe, przedstawiła liczne europejskie projekty nastawione na integrację imigrantów poprzez planowanie mieszkalnictwa oraz przestrzeni publicznych. Pierwszy dzień wizyty studyjnej zakończył się prezentacją działności Biura Regionalnego Województwa Pomorskiego w Brukseli, którą przedstawiła Anna Drążek, Dyrektor BRWP.

Drugi dzień uczestnicy wizyty rozpoczęli od spotkania „w terenie”. Jednostką goszczącą było Stowarzyszenie Koordynacja i Inicjatywy na rzecz Uchodźców i Obcokrajowców (CIRE), oferujące wsparcie imigrantom na terenie Brukseli i Walonii. Sylvie de Terschueren, pracowniczka CIRE, przybliżyła uczestnikom historię imigracji do Belgii, którą podzieliła na cztery etapy: 1) powojenna odbudowa kraju – imigracja zarobkowa z Afryki Północnej oraz założenie o integracji automatycznej poprzez pracę; 2) 1974-1983 – zastopowanie emigracji zarobkowej i powstawanie pierwszych polityk integracyjnych oraz znaczny wzrost bezrobocia w ostatnie fazie; 3) 1984-1999 – rosnąca niechęć do imigrantów, dyskryminacja i represje; 4) 2000-obecnie – przyznanie faktu, że polityka integracyjna w obecnym kształcie poniosła fiasko oraz wdrożenie nowych, wielowymiarowych i kompleksowych modeli integracyjnych. Punktem zwrotnym w politycznym postrzeganiu wagi integracji były ataki terrorystyczne przeprowadzone w Paryżu i Brukseli w latach 2015-2016. Od tej pory integracja stanowi priorytet polityki na szczeblu tak krajowym, jak i regionalnym. Sylvie de Teurschueren zaprezentowała również działalność CIRE oraz prowadzone przez Stowarzyszenie projekty, jak i źródła ich finansowania. Wielokrotnie uczulała uczestników na fakt, że integracja imigrantów to nie wyzwanie, a obustronna szansa na rozwój osobisty oraz, w ujęciu ogólnym, społeczny i gospodarczy kraju. Prelegentka ujęła wszystkich uczestników swoim zaangażowaniem i bezkompromisową postawą w kwestii integracji imigrantów.

Popołudniowa sesja rozpoczęła się od spotkania z Liamem Patuzzim z Migration Policy Instytut, który zaprezentował całościowe podejście do budowania efektywnej strategii integracyjnej imigrantów na poziomie regionalnym. Podjął wątek budowania szerokiego partnerstwa instytucji i organizacji pozarządowych w regionie, logicznego podziału zadań, konieczności angażowania w prace nad strategią środowisk imigrantów, a przede wszystkim przejrzystego nakreślenia długofalowych celów takiej strategii. Pracownik MPI sporo miejsca poświęcił działaniom komunikacyjnym dotyczącym budowania i wdrażania strategii integracyjnej, które wskazał jako kluczowe dla budowania społecznego zrozumienia tego nowego na Pomorzu zjawiska.

Następnie Marco Funk z Fundacji Eberta zaprezentował projekt miejskiego funduszu integracyjnego autorstwa niemieckiej politolog i polityk, prof. Gesine Schwan, który zakłada bezpośrednie finansowanie polityki integracyjnej gmin i miast przez Unię Europejską (z pominięciem szczebla krajowego). Budowana szeroka koalicja na rzecz projektu spotyka się ze sprzeciwem ze strony polskich władz, stąd udział w projekcie podmiotów z Pomorza nie jest obecnie możliwy.

Ostatniego dnia wizyty studyjnej zaplanowano spotkania z ekspertami instytucji europejskich. O możliwościach finansowania działań integracyjnych za pośrednictwem Funduszu Azytu, Migracji i Integracji (FAMI) mówił Patrick Lefevre, Zastępca Dyrektora departamentu ds. Programów Narodowych dla Europy Południowej i Wschodniej oraz Justyna Głodowska-Wernert z Dyrekcji Generalnej ds. Migracji i Spraw Wewnętrznych. Prelegenci zapewnili uczestników wizyty studyjnej, że Komisja Europejska będzie w przyszłej perspektywie budżetowej stanowczo walczyć o zamrożenie nawet do 40% środków FAMI w celu ich bezpośredniej dystrybucji do regionów i miast UE (z pominięciem poziomu krajowego). Przy równoczesnym, znacznym wzroście budżetu Funduszu, FAMI ma szanse stać się głównym instrumentem realizacji polityk integracyjnych. Możliwości, jakie daje Europejski Fundusz Społeczny w kontekście integracji imigrantów przedstawił z kolei Jacek Wolski z Dyrektoriatu Generalnego ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego. Dyskusja uczestników z prelegentem dotyczyła jednak innego ważnego tematu – stanu negocjacji nowego EFS oraz uwarunkowań, jakie będą miały wpływ na jego przyszły kształt. Wizytę w Komisji Europejskiej zakończyło spotkanie z Bartkiem Lassearem z Dyrektoriaty Generalnego ds. Edukacji i Kultury, który prezentował unijne narzędzia wsparcia polityk integracyjnych dla szkół.

Wszystkim uczestnikom wizyty studyjnej serdecznie dziękujemy i życzymy sukcesów w budowaniu regionalnej strategii integracyjnej – tak dla nas ważnej w kontekście obecnych wazwań rynku pracy oraz tych przyszłych, związanych ze zjawiskiem starzejącego się społeczeństwa oraz uwarunkowaniami demograficznymi w naszym kraju.

Galeria zdjęć z wizyty dostępna tutaj.