Urban regeneration as a tool in creating sustainable Europe - seminarium w ramach Europejskiego Tygodnia Regionów i Miast 2016 w Brukseli

W ramach 14. edycji Europejskiego Tygodnia Regionów i Miast 2016 Województwo Pomorskie współorganizowało seminarium „Urban regeneration as a tool in creating sustainable Europe” pod przewodnictwem Miasta Łódź i we współpracy z przedstawicielami miast i regionów: Miasto Rijeka (Chorwacja), Miasto Maastricht (Holandia), Metropolii Aydin (Turcja), Bucharest – Ilfov Region (Rumunia) oraz Województw Lubuskiego oraz Lubelskiego.
 

Wydarzenie odbyło się dnia 12 października 2016 roku w centrum konferencyjnym przy Avenue des Arts 56 w Brukseli i dotyczyło tematyki rewitalizacji obszarów miejskich. Moderatorem spotkania był poseł do Parlamentu Europejskiego Jan Olbrycht. Prelegenci z każdego regionu partnerskiego przedstawili przykłady dobrych praktyk w swoich miastach/regionach, omawiając strategie regeneracji obszarów zdegradowanych – co udało im się rozwiązać i jakie problemy napotkali w trakcie realizacji swoich działań. Ważnym czynnikiem, który stanowił punkt wspólny wszystkich wystąpień było stwierdzenie, że rewitalizacja miast jest nie tylko zadaniem samorządu, ale również wymaga włączenia społecznego. Zaangażowanie mieszkańców oraz ich wpływ na kształtowanie się przestrzeni miejskiej było i jest kluczowym elementem rewitalizacji miast.
 

Mowę powitalną wygłosił Wiceprezydent Miasta Łodzi. Pozostałymi prelegentami byli Marek Trznadel (Łódź), Evrim Karakoz (Aydin), Anna Krzyżanowska-Orlik (Woj. Lubelskie), Mirosław Matesic (Rijeka), Jacek Sauter (Bytom Odrzański), Ewa Pielak (Gdańsk), Claudia Ionescu (Bukareszt) oraz Sam Spoelstra (Maastricht).
 

Pan Marek Trznadel przedstawiciel miasta Łódź, dyrektor ds. Zarządzania Projektami, zwrócił uwagę na ważny aspekt jakim jest wymiana doświadczeń i jaki ma to wpływ na rewitalizację miejską. Łódź ma nadzieje, że w grudniu br. roku zostanie gospodarzem EXPO 2020.
 

Pan Evir Karakoz- zastępca burmistrza gminy miejskiej Aydin w Turcji, prowincji wielkości 601 tys. ha., zamieszkałej przez ok. 1 mln mieszkańców, w swojej prezentacji przedstawił realizowany obecnie projekt lokalny mający na celu rozwój oraz rewitalizacje lokalną miasta na poziomie gospodarczym. Przeprowadzana rewitalizacja dotyczy głównie małych wiosek na wschodzie regionu, a inwestycje mają przede wszystkim na celu rozwój rolnictwa – aby lokalne plony trafiały do lokalnego konsumenta, oraz infrastruktury w regionie. Kolejnym projektem jest „Tanis Preservation Site Socjo- Cultural centre”, który ma na celu:
 

zwiększenie liczby turystów oraz inwestycje w zielone przestrzenie;

wykorzystanie opuszczonych budynków na budowę hoteli;

budowa parków, parkingów i centrów kulturowych;

nowe centra kształcenia.

Pani Anna Krzyżanowska-Orlik, prelegentka regionu lubelskiego w swojej prezentacji omówiła znaczenie rewitalizacji miast w rozwoju regionalnym. Zwróciła uwagę jak ważne jest dobre zrozumienie definicji słowa rewitalizacja. Jest to sposób na sukces, ale przede wszystkim stanowi to proces, a nie jeden projekt czy interwencję. Należy pamiętać, że do przeprowadzenia rewitalizacji potrzebne są zintegrowane działania – musimy skupić się na danym terytorium i dążyć do jego ulepszenia. Najważniejsze w zmianach regionalnych jest odnowienie zdegradowanych przestrzeni, dobro mieszkańców i gospodarka regionu. Problemy jakie prelegentka przedstawiła za istotne z punktu rewitalizacji miast, to różnica w działaniach prowadzonych w latach 2007-2013 a 2014-2020. W pierwszym okresie brakowało komunikacji, było dużo niezależnych projektów, których nie wiązała żadna wypracowana wcześniej strategia. Wszystko to wynikało z braku zrozumienia pojęcia rewitalizacji. Obecnie działania rewitalizacyjne opierają się na strategii zarządzania- wspierania mieszkańców i dobra publicznego. Należy wspierać bezpośrednich odbiorców projektu, organizować seminaria i dzielić się sukcesami, ale także porażkami.

Pan Miroslav Matesic- Wiceburmistrz miasta Rijeka liczącego ok 250 tys. mieszkańców. W 2001 roku rozpoczęto program rewitalizacji i projektowania architektonicznego. Projekt wdrażano etapowo. Przebudowano stare baraki na nowe budynki i mieszkania dla studentów. W latach 2003-2012 powstało 6 nowych budynków. W 2008 roku ruszyła budowa parku naukowego, centrum kultury i nauki. Zainwestowano w nową infrastrukturę kampusu studenckiego, nowe linie autobusowe oraz parkingi. Dzięki wprowadzonym udogodnieniom wzrosły ceny nieruchomości. Zaobserwowano również mniejszą migrację ludzi wykształconych z miasta. Kolejnym etapem jest rozbudowa miasta i utworzenie nowych parków naukowych oraz miejsca do nauki. Głównym celem miasta Rijeka jest stworzenie miasta dla studentów i dążenie do otrzymania tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2020.

Pan Jacek Sauter, Burmistrz Bytomia Odrzańskiego – miasta w zachodniej Polsce w województwie lubuskim o 10 km² powierzchni, rewitalizację miasta rozpoczął od Rynku. Następnie podjęto się budowy portu. Pierwszy etap rewitalizacji zakończono w 2006 roku. Obecnie miasto dopłaca mieszkańcom 50% do remontów dachów oraz elewacji. Celem jest stworzenie modelu „miasta na trasie”- miejsca, które turyści chcą zobaczyć i mogą je odwiedzić przejazdem.

Pani Ewa Pielak, prelegentka regionu pomorskiego z Biura Rozwoju Gdańska, zaprezentowała projekt rewitalizacji Dolnego Miasta Gdańsk. Projekt ten otrzymał tegoroczną nagrodę RegioStars w kategorii CityStar: innowacyjne rozwiązania sprzyjające zrównoważonemu rozwojowi obszarów miejskich. W czasie debaty Pani Ewa Pielak podkreślała, że najważniejszym etapem przy rozpoczęciu nowych projektów są obywatele, których dana zamian będzie dotyczyć – „powinniśmy pytać ludzi jakie mają potrzeby i problemy i równocześnie jaki mają pomysł na rozwiązanie tych problemów”. Projekty w Gdańsku realizowane są przy wsparciu Urzędu Miejskiego, Urzędu Marszałkowskiego, Zarządu Dróg i Zieleni, organizacji pozarządowych oraz Unii Europejskiej. Do dotychczasowych osiągnięć należą między innymi przebudowa ulicy Łąkowej oraz ulic wybudowanych na kanałach- zastosowanie odwodnień, dzięki czemu podczas intensywnych deszczy uniknięto powodzi. Wspólnoty mieszkaniowe również były włączone w realizację projektu. Przebudowano centrum sztuki współczesnej, w którym odbywają się różnego typu warsztaty oraz wernisaże, oraz budynek przy ul. Dolnej, której partnerem jest Caritas Archidiecezji Gdańskiej. Na terenie dolnego miasta odbywają się także działania kulturalne sprzyjające włączeniu społecznemu oraz aktywizacji mieszkańców, m.in.: treningi smoczych łodzi oraz spotkania dla osób starszych. Dzięki rewitalizacji zatrzymano degradację tej części miasta, a na jego terenie organizowanych jest teraz wiele różnych wydarzeń.

Pani Caludia Ionescu przedstawiła rewitalizacje regionu Bukareszt Ilfov będącym jednym z ośmiu regionów rozwoju Rumunii. Skupiono się na utworzeniu nowych miejsc pracy, wsparcie firm, budowie 137km dróg. Stworzono zintegrowany plan- projekty dla rozwoju społeczeństwa, w którego skład wchodzą m.in.: budowa nowych parków i jezior, place oraz miejsca zabaw dla dzieci, budowa nowych biurowców, modernizacja hoteli oraz stworzenie nowych miejsc pracy. Ponadto planowane działania na lata 2014-2020 obejmować mają promowanie gospodarki nisko emisyjnej, inwestycje w zdrowie, edukacje i turystykę oraz budowę energooszczędnych budynków.

Pan Sam Spoelstra przedstawił projekt rewitalizacji miasta Mastricht położonego w południowej części Holandii. Władze miasta chcą przede wszystkim skupić się na infrastrukturze, poprawieniu jakości życia i budowie miejsc zielonych. Stawiają na funkcjonalność, rozwój społeczny oraz kulturowy. W zakres regeneracji regionu Belvedere wchodzą miejsca do wypoczynku, uniwersytet oraz teatr.

Podczas dyskusji prelegentom zostało postawione pytanie na temat problemów jakie najczęściej napotyka się w związku z przeprowadzaną rewitalizacją. Podsumowując jest to przede wszystkim współpraca z mieszkańcami, od samego początku pracy nad projektem, oraz problemy we wzajemnej komunikacji ze społeczeństwem. Najistotniejszą kwestią, aby móc właściwie przeprowadzić projekty rewitalizacyjne, to przede wszystkim słuchanie ludzi oraz dążenie za ich potrzebami. Identyfikacja celów właściwych danemu obszarowi, obranie strategii, ale jednocześnie diagnoza, analiza oraz dobrze ułożony plan przed rozpoczęciem jakichkolwiek działań, to najważniejsze etapy w tworzeniu projektów dot. rewitalizacji miast.

Informacja zamieszczona w ramach realizacji projektu
„Zielona Europa – zróbmy to razem” – edukacja jednostek z województwa pomorskiego w zakresie ochrony środowiska i jego zasobów, zagadnień energetycznych oraz zielonego transportu dofinansowanego ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku.